EID MUBARAK BROTHERS AND SISTERS....!!!!!!

In The Name Of God The Most Merciful, Most Compassion

Eid Mubarak 2012 from MSATEKU

 

Eid Message from MSATEKU

It is with mixed emotions we approach the end of Ramadhan and Eid-Al-Fitr. We are extremely thankful and grateful to Allah Ta’ala for allowing us to benefit from the enormous spiritual benefits of Ramadhan, the fasting, taraweeh salaah, charity, recitation of Qur’aan etc. At the same time we are sad that this Mubarak and auspicious month is coming to an end.

For a true believer everyday of his or her life should be spent like how we generally spend our precious time in Ramadhan, full of virtuous acts.

Let us formulate strategies and ways to uphold this spirit and actions. Remember true and eternal happiness, bliss and joy can only be achieved by leading our lives according to the Commandments of Allah Ta’ala and following the beautiful and noble lifestyle (sunnah) of His Beloved Messenger Muhammad (S.A.W).

We should also remember that while we celebrate the joyous day of Eid-ul-Fitr there are millions of our brothers and sisters who are being oppressed and persecuted. Let us not forget about them. Let us enjoy this day of Eid in a manner pleasing to our Creator and Sustainer Allah Ta’ala.

We wish Eid Mubarak to you and your family and May Allah Ta’ala bless and grant you barakah (blessings) in this world and the akhirah(hereafter) .

May Allah accept your fasting and duas. Let us remember the Ummah which is in pain and distress in many parts of the world and if possible let us contribute in whatever way possible whether it be financially or by way of your sincere duas.

Make dua for those who have passed on.May Allah grant relief to those in need especially who wants to over through their supplemantaries and even Carries at TEKU(please believe on Him........

May Allah ease the plight of so many that are downtrodden and oppressed .

May Allah grant Shi’fa to those that are ill and may ALLAH grant us a death with Emaan and true success in both this world and the hereafter…Ameen

Eid Mubarak from the entire team at MSATEKU

zawadi ya Ummu Ayman kwa dada zangu

Assalam alaykum dada zangu wa kiislam...........!!!!Amir wenu mstaafu leo nawausia tena kwa mara nyingine tena..........karibuni sana mnifuatilie katika makala hii tena.......natanguliza zangu shukrani......lakini pia ni makala mhimu hata kwa BROTHERS kwa hiyo tushilikiane....


Imetafsiriwa na: Ummu Ummu Ayman

Sifa njema ni za Allaah, Bwana wa Ulimwengu, na rehma na amani zimshukie

Mtume wetu Muhammad na Aali zake na Swahaba zake.

“'Iyd” ni neno la kiarabu linalomaanisha jambo la kitabia au ada, lenye kurudi na

kujirejea. 'Iyd au sikukuu ni alama au nembo inayopatikana katika kila taifa, ikiwa

ni pamoja na mataifa yale yaliyotajwa katika vitabu vitukufu na yale ya waabudiao

masanamu, pamoja na wengineo, kwa sababu kusherehekea sikukuu ni jambo la

kimaumbile katika maumbile ya mwanaadamu. Watu wote wanapenda kuwa na

matukio maalumu ya kufanya sherehe, ambapo wanaweza kukukusanyika pamoja

na kuonyesha furaha zao.

Sikukuu za mataifa ya makafiri zinaweza kufungamanishwa na mambo ya kidunia,

kama kuanza kwa mwaka, kuanza kwa msimu wa kilimo, kubadilika kwa hali ya

hewa, kuanzishwa kwa dola, kutawazwa kwa kiongozi, n.k. Zinaweza pia

kufungamanishwa na matukio ya kidini, kama ambavyo nyingi ya sikukuu

zinazowahusu Mayahudi na Wakiristo tu, mfano Alkhamiys ambayo wanadai kuwa

meza maalum iliteremshwa kwa Yesu, Krismas, Mwaka Mpya, Siku ya

kushukuriana, na sikukuu ambazo watu hupeana zawadi. Hizi husherehekewa

katika nchi zote za Ulaya na Amerika ya Kaskazini hivi sasa, na katika nchi

nyengine ambazo ukristo una nguvu, hata kama nchi yenyewe si ya kikiristo

kiuhalisi. Baadhi ya wanaoitwa Waislam huweza kujiunga katika sikukuu hizi, kwa

sababu ya ujinga au unafiki.

Wamagiani (Magians) nao pia wana sikukuu zao, kama Mahrajaan, Namrud n.k.

Ma-baatini (Miongoni mwa Mashia) wana sikukuu zao pia, kama ‘Iyd al-Ghadiyr,

ambapo wanadai kuwa Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)

amempa ukhalifa ‘Ali (Radhiya Allaahu ‘anhu) na maimamu kumi na moja baada

yake.

Waislamu Wanatambulika Kwa Sikukuu Zao

Maneno ya Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) "Kila Umma una

sikukuu yake na hii ni sikukuu yenu" yanaonyesha kuwa ‘Iyd hizi mbili ni maalumu

kwa Waislamu tu, na kuwa hairuhusiwi kwa Muislam kuwaiga makafiri na

washirikina katika jambo lolote ambalo ni maalumu ndani ya sherehe zao, iwapo

kama ni chakula, nguo, kuwasha moto au matendo ya ibada.

Watoto wa Kiislam wasiruhusiwe kucheza katika sikukuu hizo za kikafiri, au

kujipamba, au kujumuika na makafiri katika matukio hayo. Sikukuu zote za kikafiri

au zilizozushwa ni haraam, mfano kama sherehe za Siku ya Uhuru, maadhimisho

ya mapinduzi, miti ya sherehe za sikukuu au kutawazwa kwa kiongozi, siku za

kuzaliwa, Sikukuu ya Wafanyakazi, Sikukuu ya Nile, Shamm an-Nasiym (sikukuu

ya majira ya baridi ya Wamisri), siku ya walimu, na Maulidi ya Mtume (Kuzaliwa

kwa Mtume).

Waislam hawana sikukuu ukiacha ile ya ‘Iyd al-Fitwr na ‘Iyd al-Adhw-haa, kwa

sababu ya hadiyth iliyotolewa na Anas (Radhiya Allaahu ‘anhu) amesema:

"Mjumbe wa Allaah (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) alikuja Madiynah

na watu walikuwa na siku mbili wakicheza na kufurahi. Akauliza, "Ni siku gani hizi

mbili?" Wakasema, "Tulikuwa tukicheza na kufurahi katika siku hizi zama za

ujaahiliyya" (zama za ujinga kabla ya Uislamu). Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa

aalihi wa sallam) akasema, "Allaah Amekupeni siku bora kuliko hizo, nazo ni siku

ya ‘Iyd Al-Adhw-haa na siku ya ‘Iyd Al Fitwr". (Sunan Abi Daawuud 1134)

Yafuatayo ni maelezo kuhusu shari'ah na adabu za ‘Iyd mbili kwa mujibu wa

Sharia ya Kiislam:

Ahkaamul-'Iyd (Shari'ah Katika 'Iyd)

Kufunga

Ni haraam kufunga katika siku za ‘Iyd kutokana na hadiyth ya Abu Sa’iyd al-

Khudriy (Radhiya Allaahu ‘anhu), amesema kuwa Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi

wa aalihi wa sallam) amekataza kufunga katika siku ya Fitwr na katika siku ya

Kuchinja (Adhw-haa). (Imeripotiwa na Muslim, 827)

Shari'ah Katika Swalah Za 'Iyd

Baadhi ya wanavyuoni wanasema kuwa Swalah ya ‘Iyd ni waajib, huu ni mtizamo

wa wanavyuoni wa Kihanafi na Shaykh al-Islam Ibn Taymiyah (rahimahu Allaah).

Wanasema kuwa Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) alikuwa

akiswali Swalah zote za ‘Iyd na hakuacha kufanya hivyo hata mara moja.

Wamechukua ushahidi katika ayah (yenye tafsiri),

"Basi swali na uchinje kwa ajili ya Mola wako Mlezi" Al-Kawthar: 2

Yaani Swalah ya ‘Iyd na kuchinja baada yake, ambayo ni amri, na kwa ukweli

kuwa Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) aliwaamrisha wanawake

watolewe kuhudhuria Swalah ya ‘Iyd, na kwamba mwanamke aliyekuwa hana

jilbaab aazime kutoka kwa ndugu yake

Baadhi ya wanavyuoni wanasema kuwa Swalah ya ‘Iyd ni Fardhu Kifaayah (fardhi

yenye kutosheleza). Huu ni mtizamo wa Kihanbali. Kundi la tatu linasema kuwa

Swalah ya ‘Iyd ni Sunnah iliyokokotezwa. Huu ni mtizamo wa Kimaalik na Kishaafi.

Wanachukua ushahidi ya hadiyth ya Bedui inayosema kuwa Allaah (Subhaanahu

Wa Ta’ala) Hakufaradhisha Swalah yoyote kwa waja Wake zaidi ya zile Swalah

tano. Kwa hiyo Waislam wafanye hima kuhudhuria Swalah ya ‘Iyd, hususan kwa

kuwa maoni ya kuwa ni waajib yameegemea katika ushahidi wenye nguvu.

Neema, baraka na malipo makubwa yanapatikana kwa kuhudhuria Swalah za ‘Iyd,

na kwa ukweli kuwa mtu atakuwa anafuata mwendo wa Mtume (Swalla Allaahu

‘alayhi wa aalihi wa sallam) kwa kufanya hivyo, basi inatosha kuwa ni

changamoto.

Mambo Ya Lazima Na Wakati Wa Swalah Ya 'Iyd

Baadhi ya wanavyuoni wa Kihanbali wanasema kuwa sharti za Swalah ya ‘Iyd ni

iqaamah lazima isomwe na ni lazima iswaliwe kwa jamaa. Baadhi yao wamesema

kuwa sharti za Swalah ya ‘Iyd ni sawa na zile za Swalah ya Ijumaa, isipokuwa

katika khutba, ambapo kuihudhuria si lazima. Wengi miongoni mwa wanavyuoni

wanasema wakati wa Swalah ya ‘Iyd unaanza pale jua linapochomoza kwa masafa

ya urefu wa mshale, kwa linavyoonekana kwa macho matupu, na unaendelea

mpaka jua linapokaribia kuwa sawa sawa.

Maelezo Ya Swalah Ya 'Iyd

‘Umar (Radhiya Allaahu ‘anhu) amesema: “ Swalah ya ‘Iyd Fitwr na al-Adhw-haa

ni rakaa mbili zilizotimia, sio fupi fupi. Hii ni kwa mujibu wa maneno ya Mtume, na

muongo ni mwenye kulaaniwa.”

Abu Sa’iyd amesema: “Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)

amekuwa akija katika pahala pa kuswalia katika siku za Fitwr na al-Adhw-haa, na

jambo la mwanzo analofanya ni kuswali”.

Takbira inarejewa mara saba katika rakaa ya mwanzo na mara tano katika rakaa

ya pili, Qur-aan inasomwa baada yake katika kila rakaa.

Imeripotiwa kutoka kwa A’ishah: Takbira ya al-Fitwr na al-Adhw-haa ni mara saba

katika rakaa ya mwanzo na mara tano katika rakaa ya pili, mbali na Takbira ya

rukuu. (imeripotiwa na Abu Daawuud; imesahihishwa na jumla ya isnaad)

Iwapo mtu amejiunga na Swalah amemuwahi Imaam wakati wa Takbira hizi za

ziada, ni juu yake kusema “Allaahu Akbar” pamoja na Imaam, na halazimiki

kuzilipa Takbira ambazo zimempita, kwa sababu (takbira hizo) ni Sunnah, sio

waajib. Kuhusu nini kinatakiwa kisemwe baina ya Takbira, Hammaad ibn Salamah

ameripoti kutoka kwa Ibraahiym kuwa "Waliyd ibn ‘Uqbah aliingia msikitini wakati

Ibn Mas’uud, Hudhayfah na Abu Muusa wapo hapo, na akasema, “‘Iyd ipo hapa,

nini natakiwa kufanya?” Ibn Mas’uud akasema: “Sema ‘Allaahu Akbar’, msifu na

mshukuru Allaah, msalie Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) na

omba du’aa, kisha sema ‘Allaahu Akbar’, msifu na mshukuru Allaah, mswalie

Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)….n.k.’ (Imeripotiwa na at-

Twabaraaniy. Ni hadiyth sahihi iliyonukuliwa katika al-Irwaa’ na kwengineko).

Kusoma Qur-aan Katika Swalah Za 'Iyd

Imependekezwa (mustahabb) kuwa katika Swalah za ‘Iyd, imaam asome surat

Qaaf (sura ya 50) na surat al-Qamar (sura ya 54), kama ilivyoripotiwa katika

Swahiyh Muslim kuwa ‘Umar ibn Al-Khattwaab alimuuliza Abu Waaqid al-Laythi,

“Nini Mjumbe wa Allaah (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) alikuwa

akisoma katika [‘Iyd] al-Adhw-haa na al-Fitwr?” Akasema, “Alikuwa akisoma Qaaf,

Wal-Qur-aan al-Majiyd [Qaaf 50:1] na Iqtarabat as-saa’ah wa’nshaqq al-qamar

[al-Qamar 54:1].

Ripoti nyingi zinaonyesha kuwa Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)

alikuwa akisoma Surat al A’laa [87] na Suurat al-Ghaashiyah {88], kama ambavyo

alivyokuwa akizisoma katika Swalah ya Ijumaa. An-Nu’maan ibn Bashiyr

amesema:

"Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) alikuwa akisoma katika '‘Iyd

mbili na siku ya Ijumaa Sabbih Isma Rabbikal-a'laa (Al-A'alaa 87:1) na Hal Ataaka

Hadiythul-Ghaashiyah (Al-Ghaashiyah 88:1)" Swahiyh Muslim 878

Samurah (Radhiya Allaahu ‘anhu) amesema "Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa

aalihi wa sallam) alikuwa akisoma katika ‘Iyd mbili Sabbih Isma Rabbikal-a'alaa

(Al-a'alaa 87:1) na Hal Ataaka Hadiythul-Ghaashiyah (Al-Ghaashiyah 88:1)

Imesimuliwa na Ahmad na wengine ni Swahiyh [ Al-Irwaa 3/116]

Swalah Inaswaliwa Kabla Ya Khutbah

Moja ya shari'ah za ‘Iyd ni kuwa Swalah ni lazima iwe kabla ya khutbah, kama

ilivyoripotiwa katika Musnad Ahmad kutoka katika hadiyth ya Ibn ‘Abbaas, ambaye

ameshuhudia kwamba Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) aliswali

kabla ya khutba siku ya ‘Iyd kisha akatoa khutba (Musnad Ahmad 1905. Hadiyth

hii pia iko katika Swahiyh mbili)

Yeyote Anayetaka Kuondoka Wakati Wa Khutbah Ameruhusiwa Kufanya

Hivyo

‘Abd-Allaah ibn al-Saab amesema: "Nilihudhuria '‘Iyd pamoja na Mtume (Swalla

Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) na alipomaliza alisema, tutatoa khutba, kwa

hiyo anayetaka kukaa (na kusikiliza) khutba basi akae na anayetaka kuondoka

basi aondoke (Irwaa al Ghaliyl 3/96)

Swalah Isicheleweshwe Kwa Muda Mrefu

‘Abd-Allaah ibn Bishr, swahaba wa Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa

sallam), alitoka pamoja na watu siku ya al-Fitwr au al-Adhw-haa, na akaonyesha

kutopendezwa kwa kuwa Imaam alikuja akiwa amechelewa sana. Akasema:

"Wakati wa Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) tungelikuwa

tumeshamaliza wakati wa sasa" na huo ulikuwa wakati wa Tasbiyh” (Imesimuliwa

na na Al-Bukhaariy).

Swalah Za Sunnah, Pahala Pa Swalah (Ya 'Iyd)

Hakuna Swalah za Sunnah ambazo zinaswaliwa kabla au baada ya Swalah ya ‘Iyd,

kama alivyoripoti Ibn ‘Abbaas kuwa "Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa

sallam) alikuwa akitoka katika siku ya ‘Iyd na akaswali rakaa mbili, bila ya

chochote (Swalah yoyote) kabla au baada yake". Hali hii ni iwapo Swalah

itaswaliwa pahala pa kuswaliwa au sehemu ya wazi. Hata hivyo, iwapo watu

wataswali ‘Iyd msikitini, basi watatakiwa waswali rakaa mbili za Tahiyat al-Masjid

(Swalah ya kiamkizi cha msikiti) kabla hawajakaa kitako.

Iwapo Watu Hawatokuwa Na Habari Ya 'Iyd Mpaka Siku Ya Pili

Abu ‘Umayr ibn Anas ameripoti kutoka kwa ‘ami yake miongoni mwa Answaar

kuwa alisema: "Kulikuwa na mawingu na hatukuweza kuuona mwezi wa

Shawwaal, kwa hiyo tukaanza siku kwa kufunga, kisha ukaja msafara mwisho wa

siku na wakamwabia Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) kuwa

wameona mwezi wa Shawwaal siku moja kabla, akawaambia watu waache

kufunga na wakaenda kuswali ‘Iyd siku ya pili" Imeripotiwa na Maimaam watano,

ni Sahiyh; Al-Irwaa' 3/102

Iwapo mtu amekosa Swalah ya ‘Iyd, mtazamo ulio sahihi kuliko yote ni kuwa

anaweza kuilipa kwa kuswali rakaa mbili.

Kuhudhuria Kwa Wanawake Katika Swalah Za 'Iyd

Hafswah (Radhiya Allaahu ‘anha) amesema: "Tulikuwa tukiwazuia wasichana

wenye hedhi kuhudhuria Swalah za ‘Iyd. Kisha akaja mwanamke kukaa katika

ngome ya Banu Khalaf na akatuambia kuhusu dada yake. Mume wa dada yake

alihudhuria vita kumi na mbili pamoja na Mtume (na akasema) , Dada yangu

alikuwa naye katika vita sita. Akasema tulikuwa tukiwatendea walioumia na

tukiwashughulikia wagonjwa. Dada yangu alimuuliza Mtume kama kuna ubaya

wowote kutokwenda kuswali ‘Iyd ikiwa hana jilbaab. Akasema "mwache rafiki yake

ampe moja wa jilbaab lake ili aweze kushuhudia baraka za ‘Iyd na aone kujumuika

kwa Waislamu" Ummu 'Atwiyah alipokuja nilimuuliza umemiskia Mtume (Swalla

Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) akisema hivyo?" Akasema "Baba yangu

achinjwe kwa ajili yake" Na alikuwa hamtaji ila baada ya kusema "baba yangu

achinjwe kwa ajili yake". "Nimemsikia akisema kuwa wasichana na wale

wanaotawishwa au wasichana waliotawishwa na wanawake wenye hedhi ili

washuhudie baraka za ‘Iyd na kujumuika kwa waumini. Lakini wale wenye hedhi

wakae mbali na sehemu ya kuswali" (Swahiyh Al-Bukhaariy)

Vijana wa kike (‘awaatik, mmoja ‘aatiq) ni wale waliokwisha vunja ungo au wako

karibu na kufanya hivyo, au wamefikia umri wa kuolewa, au walio na thamani

katika familia zao, au wasiofanyishwa kazi zisizo na heshima. Inaonekana kuwa

wamekuwa wakizuiwa vijana hawa kutoka nje kwa sababu ya uovu uliojitokeza

baada ya kizazi cha kwanza cha Uislam; lakini Swahaabah hawakukubaliana na

hilo na wakaona kuwa shari'ah ya wakati wao lazima ibaki kama ilivyokuwa wakati

wa Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam).

“Jilbaab lake”- ametakiwa kuazima baadhi ya nguo ambazo hakuwa akizihitajia.

“Wanaotengwa/Wanaotawishwa”- ambao wanaowekewa paazia kipembeni mwa

nyumba ambamo wari hukaa nyuma yake.

“Wanawake walio katika hedhi”- huyyadh, mmoja haaidh– hii inaweza kurejea kwa

vijana wa kike waliofikia umri wa kukua, au wanawake waliomo katika siku zao na

wasio tohara.

“Wanawake walio katika hedhi wanatakiwa wajitenge na Swalah – pahala

penyewe” – Ibn al-Munayyir amesema: "Sababu ya kujitenga na sehemu ya

kuswali ni kuwa wakisimama pamoja na wanawake wanaoswali japokuwa

hawaswali, itaonekana kuwa hawana heshima na Swalah au hawajali kwa hiyo ni

bora kwao kuepuka kufanya hivyo"

Imesemekana kuwa sababu ya kutakiwa wanawake walio katika hedhi kujitenga

na sehemu ya kuswalia ni tahadhari, kuwa wanawake wasije karibu ya wanaume

bila ya sababu iwapo wao hawaswali, au wasiwaudhi wengine kwa damu au harufu

yake.

Hadiyth hii inamtaka kila mmoja kuhudhuria Swalah ya ‘Iyd, na kushirikiana baina

yao katika wema na ucha Mungu. Wanawake walio katika hedhi wasiachwe nyuma

katika kumtaja Allaah au sehemu njema kama mikusanyiko yenye madhumuni ya

kutafuta elimu na kumtaja Allaah – ukiachia misikitini. Hadiyth hii pia inaonyesha

kuwa wanawake wasitoke nje bila ya jilbaab.

Hadiyth hii inatuambia kuwa sio sawa kwa vijana wa kike na wanawake

wanaotawishwa kutoka nje bila ya sababu inayokubalika. Inasema kuwa

imependekezwa (mustahabb) kwa wanawake kuvaa jilbaab, na kuwa imeruhusiwa

kuazimana nguo. Pia imeonyesha kuwa Swalah ya ‘Iyd ni wajibu.

Ibn Abi Shaybah pia ameeleza kuwa Ibn ‘Umar alikuwa akienda na yeyote

anayeweza kwenda naye katika wanawake wa nyumbani kwake katika Swalah za

‘Iyd.

Hadiyth ya Umm ‘Atwiyah pia inaeleza sababu ya shari'ah hii, ni kuwa ili

wanawake waweze kushuhudia baraka ya ‘Iyd, waone mkusanyiko wa Waislam, na

wapate nao baraka na utukufu wa siku hii.

At-Tirmidhiy (Mwenyeezi Mungu Amrehemu) alisema katina Sunan yake, baada ya

kutaja Hadiyth ya Umm 'Atwiyah, "baadhi ya 'Ulamaa wamechukulia Hadiyth hii na

kuwaruhusu wanawake waende katika Swalah za ‘Iyd na wengineo

hawakupendezewa. Imeripotiwa kuwa 'Abdullah Ibn Al Mubaarak alisema, 'Sipendi

wanawake waende katika Swalah za ‘Iyd siku hizi. Na mwanamke akishikilia

kwenda basi mumewe amwachilie kwenda lakini anapokwenda avae nguo zake

kukuuu kabisa na asijipambe. Na akishikilia kujipamba basi asitoke nje. Na hali hii

mume anayo haki kumzuia kutoka nje. Imeripotiwa kuwa bibi 'Aishah (Radhiya

Allaahu ‘anhu) alisema, "Kama Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)

angeliona hali za wanawake walivyo hivi sasa angeliwazuia kwenda misikitini kama

vile wanawake wa Bani Israaiyl walivyozuiliwa" Imeripotiwa kwamba Sufyaan Ath-

Thawriy hakupendezewa wanawake kwenda kuswali Swalah za ‘Iyd. (At-Tirmidhiy

495)

Umm ‘Atwiyah ametoa fatwa yake katika hadiyth iliyotajwa hapo juu, muda baada

ya kufa Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) kufariki, na

haikuripotiwa kuwa yeyote miongoni mwa Maswahaba amepingana na fatwa hii.

Maneno ya ‘Aa’ishah (Radhiya Allaahu ‘anha), “Iwapo Mtume (Swalla Allaahu

‘alayhi wa aalihi wa sallam) angeona yanayofanyika kwa wanawake, angewazuilia

kwenda misikitini”, hayapingi hii fatwa (alimradi tu wanawake wanatimiza

masharti ya Kiislamu ya kutoka kwao nje) Ni vizuri zaidi iwapo ruhusa itatolewa

kwa wale wanawake wasiotoka kwa ajili ya kuwaangalia wanaume au kuangaliwa

wao, ambao kuhudhuria kwao hakutopelekea uovu wowote na wasiokwenda

kusongamana na wanaume mitaani au msikitini (yaani wanawake ambao kutoka

kwao hakutosababisha fitna au kishawishi kwake au kwa wanaume).

Wanaume wawakague wanawake wao wanapotoka nje kwa ajili ya Swalah

kuhakikisha kuwa hijabu zao ziko kamili, kwa sababu wao ndio “wachungaji”

wenye jukumu kwa “machunga” wao. Wanawake wanatakiwa watoke wakiwa

katika nguo zisizovutia, wasiwe wamejipamba au kujitia manukato. Wanawake

walio katika hedhi wasiingie msikitini au sehemu ya kuswalia; wanaweza kungojea

ndani ya gari, kwa mfano, ambapo wanaweza kusikia khutbah.

ADAAB ZA 'IYD

Kukoga

Moja ya heshima za ‘Iyd ni kukoga kabla ya kwenda katika Swalah. Imeripotiwa

katika ripoti sahihi katika al-Muwatta’ na kwengineko kuwa ‘Abd-Allaah ibn ‘Umar

alikuwa akikoga siku ya al-Fitwr kabla ya kuja pahala pa kuswalia. (al-

Muwattwa’428)

Imeripotiwa kuwa Sa'iyd ibn Jubayr alisema "Mambo matatu ni Sunnah siku ya

‘Iyd; kwenda kwa miguu katika uwanja wa kuswali (MuSwallaa), kukoga, na kula

kabla ya kutoka nje". Hivi ndivyo alivyosema Sa'iyd ibn Jubayr na labda

amejifunza haya kutoka kwa baadhi ya Maswahaba.

An-Nawawiy (Radhiya Allaahu ‘anhu) ametaja kuwa wanavyuoni wamekubaliana

kuwa imependekezwa (mustahab) kukoga kabla ya Swalah ya ‘Iyd.

Sababu ya kuwa ni mustahab kukoga kabla ya Swalah ya Ijumaa na mikusanyiko

mengine pia inahusika katika suala la ‘Iyd vilevile.

Kula Kabla Ya Kutoka

Mtu asitoke kwenda pahala pa kuswalia ‘Iyd al-Fitwr kabla ya kula tende, kwa

sababu ya hadiyth iliyosimuliwa na Al-Bukhaariy kutoka kwa Anas ibn Maalik

ambaye amesema:

"Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) alikuwa hatoki asubuhi ya ‘Iyd

Al Fitwr mpaka ale tende na alikuwa kila kwa hesabu ya witri. (Al-Bukhaariy, 953)

Imependekezwa (mustahab) kula kabla ya kutoka kwa sababu hii inahakikisha

kuwa hatukuruhusiwa kufunga katika siku hiyo, na ni onyesho kuwa Swawm sasa

imemalizika. Ibn Hajar (rahimahu Allaah) ameeleza kuwa hii ni kwa ajili ya

kuwakinga watu kuendeleza Swawm na pia inamaanisha utii kwa Allaah

(Subhaanahu Wa Ta’ala). (Fat-hul-Baariy, 2/446).

Iwapo mtu hatakuwa na tende, anaweza kufutari kwa chochote kilichoruhusiwa.

Kwa upande mwengine, katika ‘Iyd al-Adhw-haa, imependekezwa mtu asile mpaka

baada ya Swalah, ambapo mtu anatakiwa kula nyama ya mnyama mmojawapo

aliyechinjwa (kwa ajili ya siku hii).

Takbira (Allaahu Akbar) Katika Siku Ya 'Iyd

Hii ni moja ya Sunnah kubwa kabisa ya siku hii, kwa sababu ya maneno ya Allaah

(yenye tafsiri):

"......Mwenyezi Mungu Anakutakieni yaliyo mepesi wala Hakutakieni yaliyo mazito,

na mtimize hiyo hisabu, na mumtukuze Mwenyezi Mungu kwa kuwa

Amekuongoeni ili mpate kushukuru" [Al-Baqarah 2:185].

Ad-Daaraqutniy na wengine wameripoti kuwa wakati Ibn ‘Umar alipokuwa akitoka

katika ‘Iyd al-Fitwr na al-Adhw-haa, huwa anajitahidi kutoa Takbiyr mpaka

anapofika pahala pa kuswalia, kisha kuendelea na Takbiyr mpaka aje Imaam.

Tendo la kupiga Takbira kutoka nyumbani hadi pahala pa kuswalia, na mpaka

Imaam aingie, ni maarufu miongoni mwa Salaf (waliotangulia wema) na

limeripotiwa na waandishi wengi kama Ibn Abi Shaybah, ‘Abdur-Razzaaq na al-

Firyaabi katika kitabu chake Ahkaam al-‘‘Iydayn kutoka katika kundi la Salaf. Moja

ya mfano wake ni ripoti kuwa Naafi’ ibn Jubayr alikuwa akitoa Takbira na alikuwa

akishangaa kwa nini watu hawafanyi hivyo. Alikuwa akiwaambia watu, "Kwa nini

hamfanyi Takbira? Ibn Shihaab Az-Zuhri kasema, "Watu walikuwa wakipiga

takbira kuanzia wakati wanapotoka majumbani mwao hadi anapoingia Imaam".

Wakati wa kutoa Takbira katika ‘Iyd al-Fitwr unaanza usiku wa kuamkia ‘Iyd

mpaka wakati Imaam anapofika kuongoza Swalah.

Maneno Ya Takbira

Ibn Abi Shaybah ameripoti katika al-Muswannaf kuwa Ibn Mas’uud (Radhiya

Allaahu ‘anhu) alikuwa akitamka takbira katika siku za Tashriiq kama ifuatavyo:

“Allaahu Akbar, Allaahu Akbar, laa ilaaha illa-Allaah, wa Allaahu Akbar, Allaahu

Akbar wa Lillaahi’l-hamd (Allaah ni Mkubwa kabisa ….hakuna Mungu isipokuwa

Allaah, Allaah ni Mkubwa kabisa, na sifa zote njema ni za Allaah)’. Ibn Abi

Shaybah aliripoti haya mahala pengine katika isnaad hiyo hiyo, lakini ikiwa na

pamoja na maneno “Allaahu Akbar” ikirejewa mara tatu.

Al-Muhaamili pia ameripoti kuwa Ibn Mas’uud alikuwa akisema : “Allaahu Akbar

kabiyran, Allaahu Akbar kabiyran, Allaahu Akbar wa ajall, Allaahu Akbar wa

Lillaahi’l-hamd (Allaah ni Mkumbwa kabisa, Allaah ni Mkubwa kabisa, Allaah ni

Mkubwa kabisa, Allaah ni Mkubwa kabisa na Mtukufu, na sifa zote njema ni za

Allaah)”. (al-Irwaa’, 3/126).

Kupongezana

Watu wanaweza kupeana pongezi na Salaam njema za ‘Iyd, bila ya kujali aina ya

maneno. Mfano wanaweza wakaambizana, “Taqabbal Allaah Minnaa Wa Minkum

(Allaah Azikubali [Swawm na ibada] zetu na zenu” au “‘Iyd Mubaarak” na mfano

wa hayo katika Salaam zilizoruhusiwa.

Tendo la kupeana Salaam limekuwa maarufu wakati wa Maswahaaba na

wanavyuoni kama Imaam Ahmad na wengine wameruhusu hilo. Kuna ripoti

zinazoonyesha imeruhusiwa kuwapongeza watu katika matukio maalum.

Maswahaba walikuwa wakipongezana wakati linapotokea jambo zuri, mfano pale

Allaah Alipokubali toba ya mtu n.k.

Hakuna shaka kuwa kumpongeza mtu kwa namna hii ni moja kati ya namna ya

heshima zaidi katika tabia njema na ni moja kati ya muamala mzuri sana wa jamii

ya Waislam.

Kuvaa Vizuri Zaidi Siku Ya 'Iyd

'Abdullaah bin 'Umar (Radhiya Allaahu ‘anhu) amesema, 'Umar alichagua jubbah

(nguo refu inayovaliwa juu ya kanzu) ambayo ilitengenezwa kwa hariri na ilikuwa

ikiuzwa kwa bei ya takhfifu sokoni, aliileta kwa Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa

aalihi wa sallam) na akasema, "ewe Mtume nunua hii na uvae kwa ajili ya ‘Iyd na

watakapokuja wageni" Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)

akasema "Hizi ni nguo za yule ambaye hana sehemu akhera (imeripotiwa na Al-

Bukhaariy 948)

Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) alikubaliana na mawazo ya

‘Umar (Radhiya Allaahu ‘anhu) ya mtu kuvaa vizuri zaidi, lakini alikataa na

kupingana na mawazo ya kununua jubbah hilo kwa sababu lilikuwa

limetengenezwa kwa hariri.

Al-Bayhaqiy ameripoti kuwa Ibn ‘Umar alikuwa akivaa nguo zake nzuri siku ya

‘Iyd, kwa hivyo wanaume wanatakiwa wavae nguo nzuri zaidi walizokuwa nazo

wanapotoka kwa ajili ya ‘Iyd.

Kwa upande mwengine, wanawake, wajiepushe na mapambo wanapotoka kwa ajili

ya ‘Iyd, kwa sababu wao wamekatazwa kuonyesha mapambo yao mbele ya

wanaume wasio mahrim (wasio na uhusiano nao wa damu) zao. Mwanamke

anayetaka kutoka ameharamishiwa kujitia manukato au kujionyesha kwa njia ya

kushawishi mbele ya wanaume, kwa sababu yeye ametoka kwa ajili ya ibada tu.

Je, unafikiria kuwa ni sahihi kwa mwanamke muumini kumuasi Yule Ambaye yeye

(mwanamke) anatoka kwenda kumuabudu, na kwenda kinyume na amri Zake kwa

kuvaa nguo za kuvutia zenye kumbana na za rangi zinazong’ara au kujitia

manukano n.k?

Shari'ah Katika Kusikiliza Khutba Za 'Iyd

Ibn Qudaamah (Radhiya Allaahu ‘anhu) amesema katika kitabu chake cha al-Kaafi

(uk.234):

Imaam anapotoa Salaam (mwisho wa Swalah) atoe khutba sehemu mbili kama

khutbah ya Ijumaa kwa sababu Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)

alifanya hivyo. Khutba ya ‘Iyd ni tofauti na khutbah ya Ijumaa kwa mambo

manne, jambo la nne ambali ni Sunnah na sio fardhi kusikiliza kwa sababu

imeripotiwa kwamba 'Abdulla bin Al-Saa'ib alisema, "Nilihudhuria ‘Iyd na Mtume

(Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) na alipomaliza kuswali, alisema

"tutatoa khutbah sasa kwa hiyo anayependa kukaa (na kusikiliza) akae na yeyote

anayetaka kuondoka basi na aondoke".

Katika al-Sharh al-Mumti’ ‘ala Zaad al-Mustanfi’ cha Ibn ‘Uthaymiin, 5/192,

kinasema:

“Maneno [ya Ibn Qudaamah], ‘kama khutbah mbili za Ijumaa’ inamaanisha kuwa

anatakiwa atoe khutbah mbili, hata kama kuna kutokubaliana katika jambo hili,

kama ambavyo tumetaja hapo juu. Khutbah ya ‘Iyd, imeegemea katika shari'ah

zilizo sawa na za Ijumaa, hata katika nukta ya kuzungumza wakati wa khutbah

hiyo ni haraam, lakini sio wajibu kuhudhuria, hali ya kuwa kuhudhuria khutbah ya

Ijumaa ni wajibu, kwa sababu Allaah (Subhaanahu Wa Ta’ala)) Amesema:

"Enyi mlio amini! Ikiadhiniwa Swalah siku ya Ijumaa, nendeni upesi kwenye dhikri

ya Mwenyezi Mungu, na wacheni biashara" Al-Jumu'aah :9

Kuhudhuria khutbah ya ‘Iyd sio wajibu, na mtu anaruhusiwa kuondoka, bali iwapo

atabakia, ni lazima asizungumze na yeyote. Hivi ndivyo muandishi alivyokusudia

aliposema ‘kama khutba mbili za Ijumaa’. “

Mmoja wa wanavyuoni amesema: “Si wajibu kusikiliza khutba za ‘Iyd, kwa sababu

kama ingelikuwa ni wajibu kuzihudhuria na kuzisikiliza basi ingekuwa ni haraam

kuondoka. Lakini kwa kuwa imeruhusiwa kuondoka, basi si wajibu kusikiliza”.

Hata hivyo, iwapo mazungumzo yatawakera wale wanaosikiliza, ni haraam

kuzungumza kwa sababu ya kero hizo, sio kwa sababu ya kutokusikiliza. Kwa

msingi huu, iwapo mtu atakuwa na kitabu wakati Imaam anakhutubia, basi

ameruhusiwa kukisoma, kwa sababu kufanya hivyo hakutomkera yeyote.

Mtu Kutoka Kwa Njia Moja Na Kurudi Kwa Kutumia Njia Nyengine

Jaabir bin ‘Abd-Allaah (Radhiya Allaahu ‘anhu) ameripoti kuwa Mtume (Swalla

Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) alikuwa akibadilisha njia siku ya ‘Iyd.

(imeripotiwa na al-Bukhari, 986)

Imeripotiwa kuwa Mtume (Swalla Allaahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) alikuwa

akitoka kwa miguu, na alikuwa akiswali bila ya adhana wala iqaamah, kisha hurudi

kwa kutumia njia nyengine tofauti. Inasemekana kuwa njia hizi mbili zitamtolea

ushahidi siku ya Qiyaamah, kwa sababu siku hiyo ardhi itasema juu ya kila kitu

kilichofanywa juu yake, zuri na baya. Vile vile inasemekana kuwa imefanywa hivi

ili kuonyesha alama na utamaduni wa Kiislam katika njia zote mbili; kutoa

ukumbusho wa Allaah; kuwavunja moyo wanafiki na Mayahudi na kuwaogopesha

kwa wingi wa watu walio pamoja nae; kutimiza mahitaji wa watu kwa kuwapa

fatwa, kuwasomesha na kuwawekea mifano ya kuifuata; kuwapa sadaka wale

wanaohitajia; au kuwatembelea jamaa zake na kukuza mahusiano yao.

Tahadhari Juu Ya Kufanya Maovu

1.         Baadhi ya watu wanadhani kuwa Uislam unatuambia kukesha na kuswali

usiku wa ‘Iyd, kwa kunakili hadiyth ya uongo inayosema "Yeyote

atakayekesha usiku wa ‘Iyd moyo wake hautokufa siku ya kufa moyo wake"

Hadiyth hii imeripotiwa katika isnaad mbili moja ambayo ni dhaifu na ya pili

ni dhaifu sana. Uislam hautuambii kuutenga usiku wa ‘Iyd kwa kukesha na

kusali; hata hivyo, iwapo mtu ana tabia ya kuamka na kusali usiku

(Qiyaam), hakuna ubaya wa kufanya hivyo katika usiku wa ‘Iyd pia.

2.         Mchanganyiko wa wanawake na wanaume katika maeneo ya Swalah,

mitaani, n.k. Inasikitisha kuwa haya yanatokea sio misikitini tu, bali hata

katika sehemu tukufu zaidi, al-Masjid al-Haram [Makkah]. Wanawake

wengi, Allaah Awaongoze wanatoka wakiwa hawajajisitiri, wamejipamba na

kujitia manukato, wanaonyesha mapambo yao, wakati kuna mkusanyiko

mkubwa katika msikiti huo. Hatari ya hali hii iko wazi kabisa. Kwa hiyo wale

wahusika ni lazima wapange Swalah za ‘Iyd vizuri, kwa kuweka milango

tofauti na njia tofauti kwa wanawake na wawacheleweshe wanaume kutoka

mpaka wanawake wawe wameshatoka.

3.         Baadhi ya watu wanajikusanya siku ya ‘Iyd kwa ajili ya kuimba na kufanya

aina nyengine za ….burudani, na hii haikuruhusiwa.

4.         Baadhi ya watu wanashereheka katika ‘Iyd kwa sababu Ramadhaan

imemalizika na kuwa hawahitajiki tena kufunga. Haya ni makosa, waumini

wanasherehekea ‘Iyd kwa sababu Allaah Amewasaidia wao kumaliza mwezi

wa Swawm, sio kwa sababu ya kumalizika kwa Swawm ambayo watu

wengine wanaichukulia kuwa ni mzigo.

Tunamuomba Allaah Azikubali ibada zetu na toba zetu. Allaah Ampe rehma Mtume

wetu Muhammad.

falsafa ya mwezi tukufu wa Ramadhan

FALSAFA YA MWEZI MTUKUFU WA RAMADHANI

.

Kwa Kuhusiana na mwezi huu mtukufu wa Ramadhani, Mimi ninapenda kuwaambieni baadhi ya mambo yaliyo muhimu kwa sababu sisi ni miongoni mwa wale watu waliobahatika kupata fursa hii kwa mara nyingine tena hata bila ya kumuomba Allah Subhanahu wataala.  Kwa mara nyingi, mwanadamu hawezi kukadiria kiasi cha fadhila alizojaaliwa na Mwenyezi Mungu kwa sababu ya kutokujua umuhimu wake, na vilevile hawezi kushukuru neema hizo wala kufaidika na fursa hizi ambazo amefunguliwa njia zake. Kwa upande mwingine kanuni za fursa nazo ni za aina pekee kama vile ilivyooelezwa katika riwaya mbali mbali kuwa fursa zinakuja kama mawingu na kuondoka vivyohivyo. Fursa hizo hazisubiri wala kumbishia hodi mtu mlangoni mwake mara kwa mara, na hazirejei tena. Wanadamu maishani mwao kwa mara moja au kwa baadhi ya nyakati huwa wanabahatika kupata fursa kama hizo, na kwa hivyo inawabidi wawe wenye kushukuru kwa neema hizo. Na inawabidi kukaribisha neema hizo, na kuzikumbatia na vilevile kushikamana nazo. Kwa hakika kwa lenyewe, maana ya fursa na tawfiq inahitaji pia kuangaliwa. Ama kwa wakati huu, inatubidi sisi tuelewe kwamba mwezi huu mtukufu wa Ramadhani ni miongoni mwa fursa nyingi kubwa ambazo Allah swt. Ametuzawadia.

Kwa hakika hili siyo jambo dogo kuwa maisha yetu kwa kipindi cha mwaka mzima yamepita na tumeweza kuingia kipindi hiki cha mwezi mtukufu wa Ramadhani mwaka huu. Chcochote kile ambacho Qur’ani tukufu imezungumzia kuhusu mwezi huu mtukufu  wa Ramadhani kwetu sisi tunaelewa vyema na taswira ambayo Qur’ani tukufu imetuwekea katika akili na fahamu zetu ni kwamba:

“Shahru Ramadhanalladhii anzala fihil Qur’aan Hudalinaasi wabayinatim minal huda walfurqan.”

Mwezi huu Mtukufu ni mwezi uliyoteremshwa Qur’ani Tukufu kama mwongozo wa wanadamu. (Surat Al-Baqarah; 2:185) Hakika katika Mwezi huu mtukufu Qur’ani Tukufu iliteremshwa kama kuwaongoza wanadamu

 Qur’ani Tukufu inazungumzia kuwa mwezi huu ni wa kuteremshwa Qur’ani tukufu.  Na katika riwaya inapatikana kuwa mwezi huu mtukufu wa Ramadhani unaitwa Rabiul Qulub, yaani ni mwezi wa machipuo kwa ajili ya mioyo. Vile mchipuo unavyokuja ardhini,  ndivo hivyo hivyo mioyo yetu inavyokuwa katika hali ya mchipuo. Ni Kipindi au msimu  wa mchipuko siyo kwa majina tu ya kubadilika kwa kubadilika usiku na mchana.  Kwa hakika wenyewe tunaona na kushuhudia kuwa katika msimu huo hali ya ardhi inakuwa katika sura  tofauti kabisa na misismu mingine.

Katika hali hii tunaona ghafla kwa kudra za Allah Subhanahu Wataala kuwa ardhi ambayo ilikuwa ni ngumu, kavu, tasa, iliyogeuka kuwa  jangwa, ikawa ya mchanga, ilikuwa ya mawe na ambayo haikuwa na maji, sasa inageuka kuwa ardhi laini ambapo tunaona majani na mimea na maua vinachipua.

Katika mmojawapo ya miujiza ni kwamba hakuna mtu ambaye anatifua au kulima  katika ardhi hiyo lakini zile mbegu zilizokuwa zimefukiwa ambazo zilikuwa zimeshakufa tunaona zinapata uhai na kuchipua. Sisi sote tumeona vile majani na mimea inavyochipua kutoka ardhini na inaota na kutoa maua na kutoa mbegu na baada ya hapo tunaona miche na miti hiyo inakauka na huku mbegu zake zinakuwa zimefukiwa kwenye ardhi. Kwa kipindi chote cha mwaka mzima kwa vipindi mbali mbali vya kiangazi kipupwe n.k. mbegu inakuwa imebakia imejificha ndani ya ardhi na inapofika msimu wa kuchipua inajichipua na ndiyo kumaanisha kuwa mbegu hiyo inakuwa imehifadhika katika hali yake ya  kuwa imekufa ndani mwa ardhi.  Kwa hivyo unapowadia wakati wa kuchipua mbegu hiyo ambayo ilikuwa imekufa kwa kipindi chote hicho inaanaza kuota  na kutoa majani na hivyo tunaona ardhi inakuwa kijani.  Kwa amri za Allah Subhanahu Wataala ardhi inageuka kuwa laini. Na hivyo kuwa na uwezo wa kuipokea kwenye udongo wake ile mbegu iliyopo na kuipa uwezo wa kupitia hatua mbalimbali na hadi kufikia kuwa rangi ya kijani kwa kuipatia uhai. Na kwa amri za Allah inapotoa majani inatokezea nje ya ardhi, na hapo inakuwa katika mmea ambao unatoa maua na vilevile kufikia hatua ya kutoa matunda. Kwa hakika mandhari hii inakuwa ni nzuri sana na ya kuvutia!  Matunda yanavyokuwa matamu tunayaelewa na manukato ya matunda hayo yanavyokuwa mazuri tunayaelewa. Kwa kifupi tumeona kuwadia kwa msimu wa mchipuo wa mbegu iliyokuwa imekufa kutokea ardhi ambayo nayo ilikuwa imekufa, sasa inaanza kuchipua na hapo ndio tunaona muujiza mkubwa wa Allah Subhanahu Wataala ukiwa dhahir na bayana mbele ya mwanadamu.

Imeelezwa katika riwaya mbali mbali kuwa mwezi mtukufu wa Ramadhani ni mchipuo wa mioyo na vile vile mchipuo wa Qur’ani tukufu. Hii inamaanisha kwamba moyo ambao tunaodhania kuwa uko katika vifua vyetu sivyo hivyo, si moyo ule ulionyuma ya mapafu,  bali ni moyo ule ambao ni nafsi zetu. Na ambao kwa hakika ndiyo moyo wa hisia wa mwanadamu. Hata hivyo moyo huu wa nafsi, unapitia katika vipindi mbalimbali. Vipindi  vya machipuo, kiangazi, masika nk. Bila shaka wengi tutakuwa tumeshaona vile ardhi inavyoonekana katika kipindi cha baridi, wakati ambapo hewa baridi ipo na unakuta maji yanakuwa yemeganda na barafu inadondoka. Na katika hali hii vitu laini vinaganda na kuwa vigumu na vivyohivyo ndivyo moyo wa mwanadamu unakuwa hivyo. Kuna baadhi ya nyakati katika maisha ya mwanadamu ambapo moyo wake unakuwa umeganda kama vile barafu inavyoganda. Hivyo katika hali hiyo kumkumbuka Allah Subahanahu Wataala kunakuwa ni kugumu sana kwa moyo kama huo. Ndio maana baadhi ya nyoyo zinakuwa zimekufa kama miche na mimea inavyokufa katika nyakati mbalimbali katika mwaka. Na hivyo moyo kama huo haukubali kuongozwa. Ili kutaka moyo huo uwe katika hali nzuri na ya kuweza kuchipua na kuzaa majani na matunda mazuri basi moyo huo wa mwandamu ambao unasemwa kuwa Kalbul-Mu’min ashurihaman, na hivyo ndiyo maana Allah Subhanahu Wataala ameuweka msimu huu wa mwezi mtukufu wa Ramadhani ili nyoyo zetu ziweze kuchipua. Kuja kwa mwezi mtukufu wa Ramadhani pasi na kufanya yoyote mioyo yetu inakuwa laini.  Tumeona siku moja imepita na hata siku ya leo imetupita na hali ya siku iliyopita yaani jana na hali ya siku tuliyopo leo ni tofauti. Ingawaje jua na mwezi vinachomoza na kuzama kama kawaiada na usiku na mchana inakuwa sawa lakini leo tunakuwa na hisia yenye nguvu na ya aina  pekee.  Leo tunakuwa na mtazamo ulio wa kitayari, matayarisho tofauti kabisa na yale tuliyokuwanayo siku iliyopita. Na tunaona kuwa nyoyo zetu zinakuwa tayari kupokea jambo fulani na vilevile zinatafuta jambo fulani.

Nuzul ya Qur’ani tukufu si jambo la kufikiria au kudhania au kama vile tunavyofikiria sisi kwa kawaida. Iwapo kutakuwa na majaaliwa Inshallah tutalizungumzia swala hili kwa mapana zaidi katika nyakati nyinginezo. Kwa hakika sisi tunavyolifikiria suala hili la Nuzul ni kwa kile tunachokiona, yaani kwa kitu chenyewe na kuteremka kwake kidhahiri, kama vile kitu kilichopo juu ya paa la nyumba yetu kikija chini au tone la mvua linalodondoka kutokea mawinguni, ndio hapo  tunaposema kitu fulani kimeteremka yaani kimekuja chini. Sisi tunachukulia kuteremka kama vile kitu kinatoka juu kuja chini kwa mfano kunapokuwa na ile lift katika jengo inapoteremka kutoka juu kuja chini tunasema hiyo imeteremka. Kwa hakika fikra kama hii haiwezekani kuzungumziwa kwa ajili ya Qur’ani tukufu. Qur’ani haijateremka katika sura kama hii tunavyoielewa, yaani katika sura fulani au ilikuwa katika mbingu ya saba sasa ikaja chini kwani mbingu ni juu na ardhi ni chini ndio maana tukasema inateremka, sivyo hivyo. Kwa hakika sivyo hivyo kabisa, kwa hakika Qur’ani tukufu ni nuru, mwongozo na vile vile ni neno la Allah Subhanahu Wataala. Kamwe haikuwa katika sura ya kitu fulani kabla au baada yake. Kama kuna mahala ambapo ni nafasi ya Qur’ani tukufu,  basi si katika sura ya kitu fulani au katika hali fulani na nafasi yake ni katika nyoyo zetu. Moyo wa  mwanadamu ndio nafasi ya Qur’ani tukufu.

Maana ya kuteremka ni kwamba Qur’ani ilikuwa katika hali ambayo mwongozo huu, hidaya hii ya Mola Wetu ilikuwa katika hali ambayo sisi hatuwezi kuifikia. Na ilikuwa ni  nje ya uwezo wa uelewa wetu. Qur’ani  tukufu ilikuwa katika ‘Lawhi Mahafudh’. Lawhi Mahafudh siyo jina la kitu au chombo fulani kama vile tunavyoona fremu za mbao au fremu zilizotengenezwa kwa mawe. Kamwe hatuwezi kusema ni kitu kinachoshikika. Lawhi Mahafudh ni mahala au hadhi. Katika kuumbwa kwa ulimwengu mzima ni mahala pamoja na Qur’ani nafasi yake ndio hiyo ambapo sisi daraja letu ni la chini kabisa kama vile Qur’ani tukufu inavoelezea “

“Asfala Safilini.”  (Sura ya 95: Aya 5)

Sasa wakati Qur’ani tukufu ilipokuwa katika hali iliyoifadhiwa kwa hiyo haikuwa wepesi kwetu sisi kuelewa kwani sisi tukiwa katika daraja la Asfala Safilin. Sasa kile ninachowaambieni mimi kuwa Qur’ani haikuwezekana kueleweka, haimaanishi kuwa Qur’ani tukufu ilikuwa ni jambo moja lililogumu kabisa nje ya uwezo wetu, au Qur’ani ilikuwa na maajabu yasiyoeleweka au kulikuwa na matatizo ndani yake, laa, bali Qur’ani daima imekuwa ndio mwongozo wetu na ndio iliyokuwa ikituongoza katika kila jambo na daima imekuwa ikituita sisi katika kutuongoza na daima imekuwa jambo moja lililo wazi  na lililo bayana na lililokuwa limefunguka vizuri kwa kueleweka kwa ukamilifu. Lakini swala lililopo hapa ni kwamba uwezo wa wale waliotaka kuielewa umekuwa na mipaka yake, nafasi zao zimekuwa ni za chini kabisa, uelewa wao pia ni mdogo sana hivyo hawawezi kuielewa Qur’ani tukufu kwa ukamilifu. Kwa mfano, iwapo kutatolewa mhadhara wa kitaaluma fulani wa hali ya juu kwa mtoto mdogo basi itamaanisha kuwa unazungumzia jambo moja lililo na mafumbo mengi taabu na lisilo wazi kueleweka kwa mtoto huyo. Ingawaje wewe unalolizungumzia liko wazi kabisa bayana lakini kwa upande wa pili msikilizaji wako ni mtoto kwani yeye anao upeo mdogo wa kuelewa. Wewe jambo unalolizungumzia ni la hali ya juu kabisa wakati yule anayekusikiliza anao upeo mdogo sana wa kuelewa. Vile vile baadhi ya nyakati inaelezwa kuwa wakati mtu anapozungumza jambo lenye elimu ya hali ya juu basi miongoni mwa wale wasilikilizaji wanasema kuwa jambo unalolizungumzia ni la hali ya juu sana ambalo liko nje ya uwezo wetu wa kuelewa hivyo tunakuomba kidogo urahisishe lugha yako ili watu waweze kukuelewa vyema.

Ndivyo hivyo hivyo ilivyo maana ya Nuzul, yaana kwamba hadi katika hali ya sasa hivi ipo katika hali ambayo inaweza kueleweka vyema kabisa kwa wale wenye upeo mdogo wa kuelewa. Qur’ani tukufu imejaribu kuelezea kila jambo kiasi kwamba kila mtu anaweza kulielewa vyema na kwa hivyo ndio maana inaelezwa kama nuzul (kuteremka).

Kwa hakika Qur’ani imekuwa katika hali ya upeo mkubwa kabisa wa juu wa kueleweka, kama haingekuwa katika hali liyopo ya sasa hivi basi ingelikuwa ngumu sana kuielewa. Na hii ndio maana ya nuzul ya Qur’ani tukufu, yaani kuwepo katika hali ambayo tunaweza kuielewa vyema au tukawa na uwezo au upeo wa kuielewa hiyo. Na pale Qur’ani inapokuwa katika hali ya kuweza kueleweka, basi kwa ulimi wetu tu hatuwezi kuielewa Qur’ani tukufu, au kwa kuisikiliza tu hatuwezi kuielewa Qur’ani tukukufu. Kwa hakika mahala ambapo Allah Subhanahu Wataala ametujalia sisi kuielewa Qur’ani tukufu ni katika kalb yaani moyo wetu. Lakini katika kalb hii, misimu mingi inapitia na mavuno ya aina nyingi yanapitia humo, na sura mbali mbali. Na baadhi ya nyakati moyo huu unakuwa mgumu kabisa kama vile inavyosema pale, “kal Hijara au ashadu kaswatan” baadhi ya nyakati inakuwa kama jiwe, na hata kuzidi ugumu wa jiwe. Baadhi ya nyakati moyo huu unakuwa, “Bal Alahah Kulubu Atfaluha” yaani ikimaanisha baadhi ya nyakati nyoyo zinakuwa kama zimefungwa kwa kufuli, na baadhi ya nyakati moyo wetu unakuwa na machafu au uchafu.

Kwa mujibu wa maelezo ya Qur’ani tukufu, ”Rain ala Kulubihim”, yaani baadhi ya tabaka za uchafu zinakuwa zipo juu ya nyoyo zetu. Nyoyo zao zinakuwa zimefungwa kwa mihuri na Allah Subhanahu Wataala ”Khatamalahu Alakulubihim,” Nyoyo zilizopigwa mihuri. Yaani ni kwamba, baadhi ya mioyo ni mawe, na baadhi ya mioyo ni migumu kuliko hata mawe, baadhi ya mioyo inakuwa imefungwa, na baadhi ya mioyo inakuwa imepigwa mihuri kabisa, na baadhi ya mioyo inakuwa imeishaanza kuwa na uchafu, na baadhi ya mioyo inakuwa na tabaka za maovu mbali mbali. Sasa kwa kutaka nyoyo hizi ziwe zimejihusisha na Qur’ani tukufu, ili kuzileta nyoyo hizi karibu na Qur’ani tukufu, Allah Subhanahu Wataala ndio ametujalia neema hii kubwa ya mwezi huu mtukufu wa Ramadhani. Bila ya sisi kusema, kwa kutambua tu haja zetu, Allah Subhanahu Wataala ametujalia muhula huu. Mwezi huu mtukufu wa Ramadhani ni mwezi wa kuchipua kwa mioyo. Hii inamaanisha kwamba mioyo ambayo ilikwisha kuwa migumu, migumu kuliko hata mawe au mioyo ile ambayo imekwisha fungwa na kupigwa mihuri, basi mioyo yote hiyo katika mwezi  huu mtukufu wa Ramadhani inalainika. Huu ni msimu wa kuchipua na katika kila hali ya ardhi inakuwa laini. Lakini iwapo ardhi hii itawekwa vile ilivyo bila kuzalisha chochote wala kupanda mbegu yoyote au kumwagia maji au kwa kujali basi daima itabakia ardhi iliyokufa kama vile itakavyokuwa imetangulia. Msimu wa kuchipua utakuja na utakwenda lakini ardhi hiyo itabakia ngumu na yenye mawe tupu. Kwa hivyo kuna haja kwetu sisi kuifanya ardhi hii iweze kulainika, inatubidi tuitayarishe tupande mbegu tuimwagilie maji na kupanda kitu chochote katika ardhi hiyo. Ndipo hapo ardhi hiyo itakuwa ina rutuba na yenye kuzaa matunda. Kwa hakika ardhi hii ni ngumu kabisa na kwa  upande mwingine ni msimu wenye maajabu, na msimu wa machipuo, mbegu yoyote utakayoipanda ndani yake itaota yaani itazaa matunda. Na kwa maana hii Allah Subhanahu Wataala ndipo alipouzungumzia mwezi huu mtukufu wa Ramadhani kama ni mwezi wa nuzul ya Qur’ani tukufu.

Kwa hakika swaum ndio mojawapo ya nguzo muhimu ya mwezi huu mtukufu wa Ramadhani. Ukuu na hali ya mwezi mtukufu wa Ramadhani si kwa sababu ya kufunga swaumu, bali utukufu na ukuu wa mwezi mtukufu wa Ramadhani ni kwa kutokana na Qur’ani tukufu. Kwa hakika swaum inakuja katika nguzo mojawapo. Ni utaratibu wa mwezi huu mtukufu wa Ramadhani kwamba tufunge swaum katika mwezi huu.  Na mtu yeyote ambaye hafungi swaum katika mwezi huu mtukufu wa Ramadhani basi mtu huyo hana adabu nzuri. Na vile vile haimaanishi kuwa mtu yeyote anayefunga katika mwezi huu mtukufu wa Ramadhani ataweza kubarikiwa baraka zote za Qur’ani tukufu, au kujipatia baraka zote za mwezi mtukufu wa Ramadhani kwa kufunga swaum moja tu! Kwa hakika swaum inaifanya mioyo yetu kuwa milaini. Na vile vile swaum inatoharisha nafsi zetu kwa uelewa bora wa Qur’ani tukufu na kuweza kukubaliwa Hidaya kwa urahisi.

 Baadhi ya nyakati sisi tunasikia, na vile vile tunatamka senteso hii kwa ndimi zetu wenyewe, na utakuwa umesikia kwa watu wengi, na unapowauliza je kwa nini haukuja katika darsa za masomo ya Qur’ani, darsa za tafsiir na sherehe ya Qur’ani, masomo ya Qur’ani, je kwa nini hakuna darasa ya kutoa masomo ya Qur’ani? Ukasema hivyo, wao watajibu – kwa sababu sisi tunafunga swaum. Kwa hiyo mtu anapokuwa katika hali ya swaum anakuwa hayuko imara sawasawa, yaani anakuwa hana nguvu, dhaifu, hawezi kusimama katika hali ya kuwa na swaum. Sasa unaona vile madhumuni ya swaum yanavyokuwa yameuliwa hapa. Allah Subhanahu Wataala ameifanya Swaumu ili kuweza kuelewa Qur’ani. Kufunga swaum kwetu sisi imekuwa ni kikwazo cha kuelewa Qur’ani. Je kwa nini wewe hauisomi Qur’ani? Je Kwa nini hutimizi wajibu wa ibada zingine? Je kwa nini? Majibu ya maswali haya yote atakwambia kwamba yuko katika hali ya swaum. Je, Swaum inakuwa kikwazo kwa kupata Hidaya? Allah Subhanahu Wataa  Amefaradhisha swaum ili kwamba katika hali ya swaum sisi tuweze kuelewa vyema zaidi na kuwafanya wengineo waelewe vizuri zaidi. Kwa hakika sisi tunavyochukulia kuwa swaum ni kikwazo katika kuielewa Qur’ani kwa hakika ni kisingizio tu.  Kwa hakika hii ni fursa moja ya hali ya juu kabisa na umuhimu wake ni kupita uwezo wa vile tunavyoweza kufikria au kudhania katika akili zetu.

Fursa hii tumepewa na Allah Subhanahu Wataala bila ya sisi kuiomba Kwake, bali hata bila ya kuitaka kwa kupitia njia za kuomba. Kwa hiyo inatubidi sisi tuitayarishe mioyo yetu iwe laini mbele ya Allah Subhanahu Wataala na tuseme, ”Ewe Allah Subhanahu Watalaa mbegu yoyote Wewe unayoipendelea, panda katika mioyo yetu hii iliyo lainika na mimi ninauwakilisha moyo wangu huu laini ukiwa kama ndiyo ardhi laini kwako Wewe.” Na kwa hakika Allah Subhanahu Wataala atapandikiza mbegu ya hidaya katika sura ya Qur’ani tukufu. Kwa hakika ni muhimu sana kuisoma hivyo, na kupata kuielewa kwake vilevile ni muhimu mno kwetu sisi. Na vilevile ni muhimu kwetu sisi kupitisha wakati wetu wa mchana na usiku pamoja na Qur’ani tukufu. Na ni muhimu kwetu kujihusisha na Qur’ani tukufu na vilevile tuwe Waislamu maharam kwa Qur’ani tukufu, maharam ni wale walio halalika na wala tusiwe na-maharam wasiohalalika katika kutokuielewa Qur’ani.

 Yaani tusiwe watu na-maharam kwa Qur’ani tukufu. bali inatubidi tuwe watu maharam  kwa Qur’ani tukufu. Msemo huu wa maharamiati, (uhalalifu ), ni nzuri na unaoeleweka kwa urahisi. Kwa hakika sisi tumezoea kusikia Maharam na na-maharam kwa wanaume na wanawake tu, lakini maharamiati ina wigo mpana zaidi kuliko huu. Wakati unapokwenda kuhiji (Hajj), na wakati unapokuwa umevaa Ihram basi wewe unakuwa mahrimu, basi wewe unakuwa umeingia katika haram ya Allah Subhanahu wataala, na hapo ndipo unakuwa maharam.  Muhurim (yule anayevaa  Ihramu) anakuwa maharim wa Allah Subhanahu Wataala na hapo ndipo anasema, ”labbayk” (nimekuja nimeitikia wito wako), na wakati anaposikia jambo anasema Labbayk. Hapo huyo anakuwa ameingia katika kuta nne, anakuwa ameingia katika haram, na yeye sasa ni Muhirimiaji na hivyo mahrim, na yeye sasa anakuwa ni balozi wa siri za miongozo ya kiroho ya Allah Subhanahu Wataala hivyo ndivyo inavyotubidi sisi tuwe mahrim kwa Qur’ani tukufu. Sisi tusichukulie Qur’ani tukufu kama na-maharam, na wala tusiwe na mwelekeo kama  na-maharam pamoja na Qur’ani tukufu. Tusiishi na Qur’ani kama wageni nayo.

 Kubali Qur’ani tukufu na jambo hili litakuwa ni bora kabisa kwetu kama iwapo tunapata fursa hiyo. Wewe umejionea mwenyewe, kuwa mimea na miche inayoota katika kipindi cha mchipuo na mavuno yake yanayofuatia na hali ya ukijani unaokuwa juu ya ardhi, unabakia kwa kipindi cha mwaka mzima. Hata katika kipindi cha kiangazi baadhi ya ukijani unakuwa bado ukionekana, baadhi ya matunda pia yakiwepo na hata maua pia yanaonekana. Maua haya si maua ya kipindi cha kiangazi, maua haya yanakuwa yanatokana na kipindi kile cha mchipuo ambapo bado yanakuwa yanahifadhika hadi katika kipindi kile cha kiangazi, na hata yanakuwa yanahifadhika katika kipindi cha  baridi. Na maua ya msimu huo wa mchipuo yanakuwa katika msimu mwingine pia. Wale wanaokuwa wamelala katika kipindi cha mchipuo basi vipindi vya misimu mingine inakuwa ni misimu yao pia. Na wale wanaokuwa macho katika kipindi cha mchipuo, basi msimu huo wa mchipuo unakuwa bado uko katika misimu mingine inayofuatia.

Jambo hili liko katika uwezo wetu, na iwapo tutataka sisi kufanya msimu huo na misimu yote ikawa ni misimu ya mchipuo, basi itabidi tuelewe thamani ya mwezi mtukufu wa Ramadhani ili tuweze kufaidika na baraka zake zote katika misimu yote. Tunamuomba Allah Subhanahu Wataala atujalie fursa katika mwezi huu mtukufu wa Ramadhani kwa kutilia maanani thamani na ubora wa kipindi hiki; na Insha’allah kwa uwezo wa Allah Subhanahu Wataala sisi sote tutajitumbukiza katika hidaya ya Qur’ani tukufu.

Wabilahi taaufiki.

 Tamati,

Bil-kheir.

RAMADAN

RAMADHAN
Kufunga katika mwezi wa Ramadhan, ni jambo la lazima kwa kila Muislamu aliefikia umri wa lazima.

Maana ya Ramadhan (Swaum) kwa lugha ya kiarabu maana yake ni kujizuia.
Na hivyo tunapata maana ndani ya Ramadhan kwamba ni kujizuia na, Kula, Kunywa, Kusema uongo, Kuiba, Kutukana, Kusemana, n.k.

UMUHIMU WA RAMADHAN
Umuhimu wa Ramadhan umeelezwa katika Hadithi tofauti za Mtume Muhammad (SAW).
Kama ilivyoelezwa na Abu Hurairah, kwamba Mtume alisema:-

Mtu yeyote yule atakaefunga Ramadhan kwa iimaan na kutegemea malipo mema kutoka kwa Allah, basi Allah atamsamehe makosa yake yote yaliyopita.
Na yeyote yule atakae simama usimu wa Ramadhan, kwa iimaan na kutegemea malipo mema kutoka kwa Allah, basi Allah atamsamehe makosa yake yote yaliyopita.
Na yeyote atakae simama usiku wa Lailat al Qadr ndani ya Ibada na kutegemea malipo mema kutoka kwa Allah, basi Allah atamsamehe makosa yake yote yaliyopita. (Bukhari na Muslim)

Na vilele, faida kubwa tunayoipata ndani ya Swaum, ni kuishi ndani ya TAQWA kimwili na kiroho kwa kipindi cha Mwezi mzima wa Ramadhan. Kwa hivyo kujizuia kula na kunywa haijatosha kutimiza Swaum ya mja, kama hataacha mambo yote yasiyo na maana, na yaliyo nje ya itikadi ya uislam.

Amesema Mtume Muhammad (SAW), kama mtu hakuweza kuacha uongo wa maneno na vitendo, basi Allah hana haja ya Sawum ya mtu huyo.
(Al-Bukhari)

NANI HALAZIMIKI KUFUNGA RAMADHAN

· Mtu asiye na akili timamu
· Mtoto ambae hajafikia umri wa Balegh
· Mzee ambae hawezi kukaa na njaa (lakini inabidi alipe fidia)
· Msafiri wa masafa marefu (lakini atalazimika kuilipa)
· Mwanamke mja mzito, au mwenye kunyonyesha kama atahofia madhara kwa mtoto (atalazimika kuilipa)
· Mtu ambae ni mgonjwa (mwenye ugojwa wa kuendelea)

UTALAZIMIKA KUILIPA RAMADHAN KAMA UTAFANYA YAFUATAYO
· Kula ua kunywa kwa makusudi. Hata kutia vitu kinywani bila ya sabau ya msingi.
· Kujitapisha kwa makusudi
· Wanawake kuingia katika siku zao au kuzaa hata kama ni dakika chache tu kabla ya kufikia wakati wa kukata Swaum.
· Kujitoa manii kwa makusudi.
· Kutia nia ya kutaka kufungua Swaum, hata kama baadae utaendelea na swaumu yako, ile nia yako tu tayari imechukua nafasi ya swaumu
· Kula na kunywa au mtu kingiliana na mkewe kwa kudhani kwamba muda bado upo (kumbe la). Na vilevile kufanya mambo hayo kwa kudhani kwamba muda wa kukata Swaum umefika (kumbe la).
UTALAZIMIKA KUILIPA SWAUM PAMOJA NA FIDIA.

RAMADHANI NI MWEZI WA QURANI

Suleyman Mohammad Said.

Mwezi wa Ramadhani ni mwezi bora kuliko miezi yote, na moja kati ya sababu ya ubora wake ni kule kuteremshwa katika mwezi huu Qurani tukufu.

Hakika Qurani ni uongofu na nuru na ndio kinachowaongoza waislam, na tangu kuteremka kwake hadi dunia itapomalizika Qurani itabakia kama alivyoshushiwa Bwana wetu Mtume Muhammad (Swallah Llahu alayhi wa sallam).

Katika makala hii nitaizungumzia Ramadhan ukiwa ni mwezi wa Qurani na namna gani Qurani imeteremshwa na fadhila za mwenye kuisoma.

Uteremsho wa Qurani

Hakika Qurani imeteremshwa katika hatua tatu kutoka kwa Allah hadi kutufikia sisi duniani.

Hatua ya kwanza

Kushushwa Qurani kutoka kwa Allah hadi kwenye Lawhil Mahfudh.

Amesema Allah katika suratul Buruj;

Bali hiyo ni Qurani tukufu, Iliyotolewa katika huo ubao uliohifadhiwa (wa Mwenye enzi Mungu)."

(Al-Buruj 85:21-22).

Hatua ya pili

Kutoka katika Lawhil Mahfudh hadi wingu wa dunia.

Mwenyezi Mungu anasema;

Hakika Tumeiteremsha Qurani katika Laylatul-Qadr (usiku wa mwezi wa Ramadhan)."

(Qadr 97:1)

Na usiku huu unapatikana ndani ya mwezi wa Ramadhani tu.

Hatua ya tatu

Uteremsho wa mwisho ambao ulikuwa kutoka katika wingu wa dunia na kushuka kwa Mtume (Swallah Llahu alayhi wa sallam) kupitia kwa malaika Jibril (Alayhis Salaam), na uteremsho huu ulitofautiana na iliyotangulia kwani huu ulikuwa ni wa muda hadi muda, yaani tokea Mtume (Swallah Llahu alayhi wa sallam) kupewa utume hadi kukutana na Mola wake, ilikuwa ikiteremshwa kidogo kidogo, na wamesema wanavyuoni wetu kwamba Qurani imeteremshwa duniani hadi mwisho wake kwa kipindi cha muda wa miaka ishirini na tatu tokea kupewa Utume Bwana Mtume Muhammad (Swallah Llahu alayhi wa sallam) hadi kufariki kwake.

Fadhiza za kusoma Qurani ndani ya Ramadhani.

Imepokewa katika hadithi kuwa Mtume (Swallah Llahu alayhi wa sallam) alikuwa anasoma Qurani pamoja na malaika Jibril (Alayhis Salaam) kila siku katika mwezi wa Ramadhani, tena ikawa Jibril (Alayhis Salaam) anamsomesha Mtume (Swallah Llahu alayhi wa sallam) yale aliyoteremshiwa. Huko ni kudurusu, kisha ikawa kila mwaka wakitalii kwa pamoja baina ya Jibril na Bwna Mtume na kuumaliza msahafu mzima mara moja, ama mwaka aliofariki Mtume (Swallah Llahu alayhi wa sallam) walidurusu Qurani mara mbili baina ya Mtume na Jibril

Kutokana na mapokezi haya nikielelezo kuwa tunatakiwa tuisome Qurani zaidi katika mwezi wa Ramadhani kuliko miezi mengine, na itoshe kumfuata kiongozi wetu Mtume Muhammad (Swallah Llahu alayhi wa sallam) hata kama hatutazijuwa fadhila zake.

Lakini Mtume (Swallah Llahu alayhi wa sallam) hakutuacha patupu bila bila ya kutueleza fadhila za kusoma Qurani kwa ujumla kwani kuna mapokezi mengi yaamepokewa na baadhi ya mapokezi hayo ni:

v                 Kutoka kwa sahaba Abdallah bin Omar amesema kuwa Mtume (Swallah Llahu alayhi wa sallam) amesema; Ataambiwa mwenye kuisoma Qurani (siku ya kiyama); 'soma na upande daraja na soma kama ulivyokuwa ukisoma duniani, kwani hakika makazi yako peponi kidaraja ni aya ya mwisho utakayoisoma.

Imam Ahmad na Imam Tirmidhy

Yaani kadri mja atakaposoma aya nyingi ndipo daraja yake huwa ya juu zaidi.

v                 Pia amesema Mtume (Swallah Llahu alayhi wa sallam);

"Mwenye kusoma herufi moja ya Qurani atalipwa thawabu kumi, na wala sisemi kuwa Alif Lam Mim ni herufi moja bali Alif ni herufi, Laam ni herufi na mim ni herufi.

Hizo ni thawabu za herufi moja tu seuze mwenye kusoma sura nzima au juzuu nzima atapata thawabu ngapi ?

v                 Na kama ilivyothibiti kwa Mtume (Swallah Llahu alayhi wa sallam) kuwa Sheitani anaikimbia nyumba inayosomwa Suratul Al- Baqarah. Inaposomwa Suratul Baqarah shetani huwa, haisogelei nyumba hiyo ili kuingiza shari zake.

Qurani ni kinga.

Hizi ni miongoni mwa hadithi chache zinazotufahamisha umuhimu wa kusoma Qurani.

Wakati huo huo kuna makemeo kwa yule ambaye hajuwi kabisa kuisoma Qurani na wala hajifunzi, na Mtume (Swallah Llahu alayhi wa sallam) amemfananisha mtu wa namna hiyo kuwa ni sawa na gofu kwa kusema;

Yule ambae hana katika kifua chake chochote katika Qurani (yaani haijuwi wala hakuhifadhi hata kidogo) ni mfaano wa gofu (jumba tupu lilohamwa na kongwe).

Adabu za kusoma Qurani

Adabu za kusoma Qurani ni nyingi mno, lakini hapa tutazitaja baadhi ambazo wengi wa watu huzipuuza na kuona ni jambo la kawaida hivyo wafanyavyo.

v                 Inatakiwa mwenye kusoma Qurani aisome kwa ajili ya Mola wake na kwa kutaraji kupata thawabu sio mtu anaisoma kwa ajili watu wamuone kuwa anasoma sana au anajuwa kusoma, yote hayo hayatomsaidia kitu katika akhera yake.

v                 Kuhudhurisha utukufu wa Qurani, kwa kuwa makini kwa yale ayasomayo na kuyazingatia kimaana ikiwa anafahamu, na kama haelewi mana yake basi na itoshe awe mwenye kusoma kuwa na utulivu na huku anajitahidi kujifunza maana yake.

Ama mwenye kuisoma Qurani bila ya kuwa na mazingatio, basi mtu huyo ni dhalili kuliko Jabali, kwani Allah (Subhaanahu wa Taala)  amesema;

Lau kama tungaliiteremsha hii Qurani juu ya mlima, ungaliuona ukinyenyekea (na) kupasuka kwa sababu ya hofu ya Allah. Na hii ni mifano tunawapigia (tunawaeleza) watu ili wafikiri."

(Al-Hashri 59:21)

v                 Kuisoma hali ya kuwa na tohara kamili, ama akiwa na Janaba au akiwa mwanamke katika siku zake, basi ni haramu kuisoma Qurani na akiwa si katika hao wenye hali hizo mbili tulokwisha zitaja na akawa hana udhu, basi ni haramu kuisoma, pamoja na kuushika msahafu.

Ni haramu kugusa msahafu yule asiyekuwa na udhu, ama akiisoma bila ya kutizama msahafu itafaa lakini ni makruhu (hipendezi). Kwa hali yoyote mjaa anatakiwa awe na tohara kamili ili aweze kuisoma Qurani.

v                 Kuisoma Qurani ili hali umeelekea Qibla hili limetupwa na wengi mtu utamsikia akikwambia; 'si lazima kufanya hivyo', ni kweli sio lazima lakini hii ni adabu ya kusoma Qurani inahitaji kuchungwa kwa kila iinavyowezekana.

v                 Kutafuta sehemu iliyo safi na sehemu nzuri zaidi ni Msikitini, kwani ni nyumba tukufu, lakini la msingi ni kutafuta sehemu iliyo safi na nzuri sio mtu anasoma Qurani hadi anapoingia kujisaidia, au anakoga na huku utamsikia anasoma Qurani huku ni kuidhalilisha Qurani wala sio kuitukuza.

v                 Kujisitiri utupu, ama hili wengi hulipuuza si wanaume wala sio wanawake, hili limepuzwa mno hakika mtu anatakiwa aisome hali ya kuwa amejisitiri kama anavyotaka kusali na hii ni kwa sababu wakati mtu anaposoma Qurani huteremka malaika wa rehema juu yake, lakini akiwa utupu basi malaika hao wanazuilika kuwa pamoja naye hivyo mtu hujikosesha mwenyewe fadhila.

v                 Kusoma kwa hukumu na sauti nzuri bila ya kuwakera wenzako, ikiwa msikitini basi usiwakere wanaosali kwa sauti yako, na ni bora uisome kwa sauti ya wastani kuepukana na riya

v                 Kuaanza kwa kusoma; Audhubillahi minaa shaaitani raajim, na asikate kisomo kwa kusikiliza mambo ya kipuuzi na wengine husoma Qurani na huku anasikiliza wimbo au khabari, kwa kuwa hivyo navyo vinampa rubaa (company).

Hizi ni baadhi ya adabu za kusoma Qurani, hivyo msomaji achunge kwa kufwata yale yanayopendeza na kuepukana na kila ovu au lenye kuchukiza.

Baada ya kufahamu umuhimu wa Qurani katika mwezi wa Ramadhani, hatuna budi kuazimia kumaliza angalau khitma moja katika Ramadhani nzima hii, na iwe ni kiwango kidogo, bali kama mtu uwezo wake ni mzuri basi na asome zaidi kwa kutaka malipo zaidi kwani hapa duniani kila mmoja anafanya kazi ili apate malipo zaidi, kwenye haya maisha ya mpito, jee hutaki ziada katika maisha ya milele?